Chùa Ngũ Xã tên chữ là Thần Quang tự hay Phúc Long tự nằm ở làng Ngũ Xã (phố Ngũ Xã), quận Ba Đình, Hà Nội. Chùa được dựng vào thời Hậu Lê, thế kỷ 18, thờ Phật và ông tổ nghề Đúc đồng Nguyễn Minh Không nên lấy tên Thần Quang theo tên một số chùa do vị quốc sư này sáng lập như chùa Cổ Lễ (Nam Định), chùa Keo (Thái Bình),… Chùa thuộc hệ phái Bắc tông.
Chùa thờ Phật và thờ Thiền sư Minh Không, tục truyền Thiền sư Minh Không là vị tổ nghề đúc đồng. Năm 1952, Hòa thượng Thích Mật Đắc cho xây dựng lại ngôi chùa hoàn toàn theo kiến trúc hiện đại.
Từ năm 1963 đến năm1990 chùa do Nhà nước quản lý. Năm 1989 nhà nước sử dụng chùa làm hội trường Đảng, nhà trẻ, nhà văn hóa. Đến năm 199, Đại đức Chánh Tín tiếp quản, và di dời 20 hộ dân sống trong khuôn viên chùa định cư nơi khác và Đại đức cho trùng tu nhà Tổ, nhà Mẫu.
Chùa đã được Bộ Văn hóa – Thông tin công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa quốc gia năm 1995. Hiện nay Đại đức Thích Chánh Tín là Uy viên Ban trị sự THPG Hà Nội, Chánh thư ký đại diện Phật giáo quận Ba Đình, Uy viên Ban chấp hành Hội Chữ Thập Đỏ quận, Ban chấp hành Mặt trận Tổ quốc phường Trúc Bạch.
Lịch sử
Chùa Ngũ Xã, do bị hỏa hoạn nên năm 1949 được Hòa thượng Thích Mật Đắc cho xây dựng lại hoàn toàn theo kiến trúc hiện đại, hoàn thành năm 1951.
Trong chùa ở chánh điện có tượng phật A-di-đà, một công trình nghệ thuật nổi tiếng thời ấy, tượng được đúc cùng thời gian dựng chùa. Tượng được đúc từ năm 1949 đến năm 1952, cao 3,95m, hai đầu gối cách nhau 3,60m, chu vi 11,60m, nặng 10 tấn. Tòa sen có 96 cánh, cao 1,45m, chu vi 15m, nặng 3,9 tấn. Pho tượng Phật này là kỷ lục lớn nhất về tượng đồng thời điểm ấy.
Chùa còn có lư hương bằng đồng nặng 300 kg, cao 0,76m và hai cây đèn bằng đồng, mỗi cây nặng 300 kg, cao 1,2m.
Chùa còn lưu giữ 16 bia đá dựng từ năm 1919 đến năm 1947.
