Hoa ưu đàm trong kinh Phật
Hoa ưu đàm hay còn gọi Hoa Ưu đàm bà la…, trong tiếng phạn được phiên âm là Udumbara. Một trong bốn loài hoa đem lại may mắn, hay còn gọi “tứ đại cát hoa” của phật giáo là Ưu đàm, Hoa cà độc dược, Hoa sen và Chi mộc lan hoặc Sơn ngọc lan. Đây là loài cây mà một trong bảy vị Phật, có tên Câu Na Hàm ngồi tu luyện, loại cây này giúp che mưa che nắng cho vị phật ấy. Khi vị phật này ngộ đạo, cây này bỗng ra hoa kết trái.
Cây Ưu đàm có địa vị ngang với cây bồ đề của nhà phật. Loài hoa này thường xuyên xuất hiện trong kinh phật và thông thường để hình dung việc gặp được đức phật đà xuất thế khó như thế nào.
Vì vậy, trong “Diệu pháp liên hoa kinh” quyển 7 mới nói: “Khó gặp được đức phật giống như hoa Ưu đàm vậy”. Hiện tại có rất nhiều thuyết nói về loài hoa Ưu đàm, có người cho rằng đó là một loại nấm, có thể mọc trên gỗ, trên kính và kim loại, hoa màu trắng có kích thước khoảng 1cm.
Trước đây hiện tượng này được phát hiện sớm nhất vào tháng 7/1997 tại Hàn Quốc, lúc đó phát hiện được 24 đóa hoa nở trước ngực bức tượng phật Như lai ngồi, đặt trong phòng một phương trượng. Đường kính bông hoa khoảng 3mm, cao khoảng 1cm, hình dạng giống như chiếc chuông, màu trắng, cuống hoa như một sợi cước màu bạc.
Thấy sự kiện này người ta liền cho rằng đây là loài hoa trong truyền thuyết 3000 năm mới nở một lần. Sự kiện này đã lôi cuốn nhiều người hiếu kì đến xem. Sau khi hiện tượng trên được coi là hoa Ưu đàm, người ta bắt đầu mới chú ý đến loài hoa này và sao đó ở khắp nơi trên thế giới bỗng nhiên cũng lần lượt xuất hiện.
Vậy thực sự đây có phải hoa Ưu đàm bà la như trong kinh phật đã nói? Trước hết có thể khẳng định những hiện tượng mà chúng ta phát hiện được ở Hàn Quốc và các nơi trên thế giới, thậm chí ở Việt Nam không phải là hoa Ưu đàm.
Xét về thân cây, trong “Trường a hàm kinh” quyển 26 có nói, Ưu đàm bà na là một trong năm loại cây phát triển to lớn, có thể che khuất những cây nhỏ phía dưới, khiến chúng không có ánh sáng và không thể phát triển được. Loài cây này không chỉ to lớn mà còn có tiên khí, phía dưới không được có cây nhỏ tạp sinh sống.
Ngoài ra, trong “Pháp hoa kinh tam đại bổ chú” quyển 4 khi nói đến quả Ưu đàm bà na: “Hoa ưu đàm hay còn gọi Ưu đàm bát na là hoa báo ứng sự may mắn, lá của nó như lá cây lê, to như bàn tay”.
Hoa ưu đàm xuất hiện là dự báo điềm lành, trong kinh phật có nói “Hoa ưu đàm là đại diện cho sự linh thiêng và may mắn, được coi là hoa của trời, ở nhân gian không có loại hoa này. Chỉ khi nào Phật Như Lai hạ thế, kim luân vương xuất hiện trên thế gian, lấy phúc đức phổ độ chúng sinh thì mới gây cảm ứng và hoa xuất hiện”.
Trong truyền thuyết Hoa ưu đàm là loài hoa kì phẩm của giới thần tiên, bởi đây là loài hoa không nhuốm màu trần tục, trắng muốt, vì vậy được tôn làm hoa của nhà phật. Hoa ưu đàm ở Hiền kiến thành của phật quốc tây phương cực lạc được sánh với hoa sen của thành A-tu-la, hoa thủy tiên của Thiên thành, hoa mẫu đơn của Minh vương thành, đều là những loài kì hoa.
Kinh Phật miêu tả hoa Ưu đàm 3000 năm mới nở, hình dạng bông hoa to tròn như mặt trăng đầy, từ xa nhìn lại đóa hoa trắng giống như có hàng ngàn đống tuyết cuộn lại, người nhìn thấy sẽ nhận được phúc đức.
Theo cuốn bách khoa phật giáo Trung Hoa miêu tả về Ưu đàm bà na như sau: Ưu đàm bà la là tên một loài cây, dịch âm theo tiếng Phạn có các tên gọi khác là Ô đàm bà la, Ưu đàm bà la, Ô đàm mộng hoặc Ưu đàm bát, Ưu đàm, Ô đàm.
Tên khoa học là Ficus glomerata, thuộc họ dâu, thường mọc ở nơi khí hậu nóng ẩm như vùng núi thấp Himalaya, cao nguyên Deccan và Sri Lanka. Cây cao hơn trượng, lá to như lá cây Lê, quả to thì như nắm tay trẻ em, quả nhỏ thì như ngón tay cái, mọc trên cành nhánh của cây. Quả chín hay xanh đều ăn được, nhưng mùi vị không ngon. Hoa ẩn trong đài hoa, bằng mắt thường khó có thể nhìn được.
Hiện có nhiều giả định khác nhau.
Trong đại từ điển phật học viết: Loài hoa này là loại quả không hoa. Mọc ở các vùng núi thấp Himalaya, cao nguyên Deccan, Ceylon. Cây cao hơn trượng. Lá có hai loại: một loại trơn nhẵn, một loại thô gồ ghề. Lá đều dài 4-5 thốn, đầu lá nhọn, hoa đơn tính, nhỏ, ẩn trong đài hoa.
Thường được hiểu lầm là thực vật ẩn hoa. Đài hoa to như nắm tay hoặc như ngón tay cái, nhiều đài cùng chung trên một cành. Có thể ăn nhưng vị chát. Ngoài ra, trong đại từ điển phật quang cũng có miêu tả tương tự về hoa Ưu đàm bà la.Từ những luận điểm trên, có thể nhận định rằng “loài hoa” mà gần đây gây xôn xao không phải là hoa Ưu đàm. Và đa số các tài liệu khoa học đều chứng minh: Hoa ưu đàm thực chất là cây sung (có tên khoa học Ficus racemosa, tiếng Phạn उडुम्बर，udumbara), họ dâu có phân bố cả ở Ấn độ, Việt nam Sri lanka, Papua New Guinea, Nepal, Pakistan, Australia, Indonesia, Thái Lan và Trung Quốc.
Loài cây này sinh trưởng tại khu vực cách mặt nước biển 130m – 2500m, là loại thực vật xuất hiện trong kinh phật, loại cây rụng lá này chủ yếu phân bổ ở khu vực nam á.
Vì vậy, Hoa ưu đàm có thể nói chỉ xuất hiện trong kinh phật, đó là một cách so sánh để ví với việc khó gặp được đức phật như thế nào, cũng giống như cây sung không bao giờ nở hoa vậy.
Ý nghĩa của Hoa ưu đàm ở chỗ, chỉ khi nào con người hướng thiện, yêu thương và quan tâm nhau, xã hội được bình an, người người được hạnh phúc thì Hoa ưu đàm mới nở. Ý nghĩa của nó cũng giống như việc đức phật Câu Na Hàm ngộ đạo vậy, chỉ khi nào con người thực sự hướng thiện, tìm đến phật pháp thì mới cảm ứng được cây Ưu đàm nở hoa mà thôi.
